Powiedzieć, że Gra o Tron była popularnym serialem telewizyjnym, to jak nic o nim nie powiedzieć. Obecność serialu w mediach była fenomenem na skalę światową, wpływając na niemal wszystkie gałęzie popkultury.
Serial zaadaptowany na podstawie bestsellerowej Sagi Lodu i Ognia autorstwa George’a R.R. Martina. Był dostępny na antenie HBO w latach 2010-2019 przez 8 sezonów. W szczytowym momencie był emitowany w 207 krajach i osiągał średnio prawie 44 miliony widzów w swoim ostatnim sezonie (Forbes, 2019 & Hollywood Reporter, 2022).
Mimo że zakończenie serialu rozczarowało wielu fanów, to jednak prequel Ród Smoka (ang. House of the Dragon) przyciągnął widownię 20 milionów dla swojego pierwszego wyemitowanego odcinka 23 sierpnia 2022 roku. Nie trzeba dodawać, że to dobrze wróży przyszłości franczyzy.
I gdy zanurzamy się głęboko w atmosferze Westeros, po raz kolejny spotykamy się z jego fikcyjnymi językami, takimi jak High Valyrian (wysoki valyriański). Dla niektórych może on brzmieć dziwnie znajomo — i to nie tylko dlatego, że był już obecny w Grze o Tron.
Nasuwa się więc kilka pytań…
Czy valyriański jest prawdziwym językiem? A jeśli jest wymyślony, to czy wzoruje się na istniejących językach? Jaka jest różnica między High Valyrian, Low Valyrian i starym językiem Valyrian? Czy języki valyriańskie są w jakiś sposób powiązane z językiem Dothraków?
Znajdźmy odpowiedzi na wszystkie te pytania!
Spis Treści:
Gra o Tron: jakie języki dla niej stworzono?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, moglibyśmy zanurkować w lore sagi bardzo głęboko. Jednak dzisiaj skupmy się na językach, które faktycznie słyszymy w serialu i które zostały opracowane na jego potrzeby
Najbardziej znaczące języki Westeros & Essos to:
-
Wspólny język Andalów. Zarówno w książkach jak i serialach język ten reprezentowany jest po prostu przez angielski. Co ciekawe oba języki mają podobne pochodzenie.
-
High Valyrian. Daenerys jest ostatnim znanym mówcą tego starego języka podczas fabuły Gry o Tron. High Valyrian dostaje znacznie więcej czasu ekranowego w House of the Dragon, jako że jest używany przez całą rodzinę Targaryenów.
-
Low Valyrian. Gdy valyriański język zaczął wychodzić z użycia, powstały różne jego dialekty. W świecie Sagi Lodu i Ognia, można je uznać za pełnoprawne nowe języki.
-
Dothraki. To język Dothraków, koczowniczych wojowników na ziemiach Essos.
-
Skroth. Język używany przez Białych Wędrowców. Mimo że powstał cały język Skroth, producenci zdecydowali się ostatecznie użyć po prostu skrzeczenia lodu zamiast tego.
Skoro już wiemy, jakie języki występują w Siedmiu Królestwach, dowiedzmy się o nich więcej.
Czy valyriański jest prawdziwym językiem?
Nie. To fikcyjny język stworzony na potrzeby serialu Gra o Tron przez autora sagi George’a R.R. Martina i lingwistę Davida J. Petersona. Jednak valyriański w Grze o Tron funkcjonuje jak zwykły język.
- Ma osiem przypadków (mianownik, biernik, dopełniacz, celownik, miejscownik, narzędnik, komitatywny i wołacz) i
- Ma cztery rodzaje płci gramatycznych (księżycowa, słoneczna, ziemska i wodna), które nie są związane z płcią biologiczną, a raczej z odgórnie przypisanym rodzajem.
- Posiada również cztery liczebniki (pojedynczy-pauzalny-zbiorowy-mnogi).
- Można założyć, że Valyriański system pisania jest taki sam jak łaciński, ponieważ twórcy nie musieli wprowadzać unikalnego alfabetu do serialu.
Do jakiego języka podobny jest język valyriański?
To nie przypadek, że valyriański brzmi jak język, który mógłby istnieć w naszym świecie. Choć jest fikcyjny, bazuje na języku łacińskim i greckim.
Co więcej, David J. Peterson wyjaśnił, że aby valyriański sprawiał wrażenie żywej mowy, zasugerował istnienie wielu jego dialektów. Najbardziej widocznym jest jeden z dialektów używany przez mieszkańców w Slaver’s Bay.
Jaka jest różnica między językiem High Valyrian a dialektami Low Valyrian?
High Valyrian to starożytny język, który, jak nazwa wskazuje, był mową valyriańskich rodów z Essos. Szlachta domu Targaryen pochodzi właśnie stamtąd i dlatego uczą się wysokiego valyriańskiego jako oznaki swojego statusu. Z tego samego powodu mają valyriańskie imiona, np. Aegon, Daenerys, Rhaenyra itp.
Jednak poza kręgami elit, wysoki valyriański wypadł z użycia. Ewoluował w nowe dialekty w Wolnych Miastach i Ghis, w wyniku czego powstały tzw. języki niski valyriańki lub bękarcki valyriański. Biorąc pod uwagę, że istnieje dziewięć miast, możemy się spodziewać, że w Grze o Tron istnieje dziewięć dialektów języka valyriańskiego z unikalną gramatyką i strukturą.
Czy High Valyrian jest językiem starożytnym?
Technicznie rzecz biorąc, tak. Wysoki valyriański to określenie martwego języka używanego w starej Valyrii. W Domu Smoka tylko wysoko urodzeni (głównie Targaryenowie) umieją w nim mówić i czytać.
Wszystkie inne języki valyriańskie, które zmieniają się z biegiem czasu, są uważane za dialekty Low Valyrian.
Przykładowe zwroty w High Valyrian
Źródło |
Znaczenie |
Dosłowne znaczenie |
| Valyrio muño ēngos ñuhys issa | Valyriański jest moim językiem ojczystym. | – |
| Ñuhor līr gūrēnn | Wezmę to, co jest moje. | – |
| Vīlībāzmosa iderennī emilun | Chciałbym, aby doszło do próby walki. | – |
| Ao ynoma dīnilūks? | Czy wyjdziesz za mnie? | – |
| Sōnar mastan | Nadeszła zima. | – |
| Skoriot rāenābion ilza? | Gdzie jest toaleta? | – |
| Vēzos qēlossās ñuho | Mój ukochany (w odniesieniu do mężczyzny) | Moje słońce i gwiazdy |
| Ñuho glaeso hūrus | Moja ukochana (w odniesieniu do kobiety) | Księżyc mojego życia |
| Skorkydoso glaesā? | Jak się masz? | – |
| Sesīr kipi! | A teraz jedziemy! | – |
| Se ribazma iksis se ossēnagon hen zūgagon | Strach jest zabójcą umysłu. | – |
| Nerni ōrēs | Przytrzymaj drzwi. | – |
| Bantis zōbrie issa se ossȳngnoti lēdys | Noc jest ciemna i pełna grozy. | – |
Do czego podobny jest język Dothraki?
Dothraki to, bez zaskoczenia, język Dothraków, który później znała również Daenerys, ucząc się go od swojego męża Khala Drogo. Dothraki był pierwszym językiem stworzonym przez Davida J. Petersona na potrzeby Gry o Tron. Wyjaśnił on, że jego gramatyka jest podobna do rosyjskiego, a słownictwo silnie inspirowane językiem mongolskim Czyngis-chana, aby odzwierciedlić podobieństwo ich koczowniczego stylu życia. Oprócz tego twórca języka Dothraki opisał, że jego mowa jest zaprojektowana tak, aby brzmiała podobnie do języków arabskich, zapożyczając charakterystyczne harczenie i oddechy.
Zwroty w języku Dothraki
Źródło |
Znaczenie |
Dosłowne znaczenie |
| Anha dothrak chek asshekh | Dzisiaj czuję się dobrze. | Dzisiaj dobrze mi się jeździ. |
| Hajas! | Żegnaj! | Bądź silny! |
| Shekh ma shieraki anni | Mój ukochany (w odniesieniu do mężczyzny) | Moje słońce i gwiazdy |
| Jalan atthirari anni | Moja ukochana (w odniesieniu do kobiety) | Księżyc mojego życia |
| Shor tawakof | Zbroja. | Stalowa suknia. |
| Ase shafki athdrivar | Twoje życzenie jest dla mnie rozkazem. | Twoje słowa są śmiercią. |
| Sek, k’athjilari | Tak, oczywiście. | Tak, według prawości. |
| Vos. Vosecchi! | Nie. Nie ma mowy! | – |
| Me nem nesa | Jest to wiadome. | – |
| Hash yer dothrae chek asshekh? | Jak się masz? | Dobrze ci się dzisiaj jeździ? |
| Hash me laz adakha jin zhoris? | Czy te serca są jadalne? | – |
| Me zisosh disse | To tylko rana na ciele. | – |
| Anha vazhak yeraan thirat | Pozwolę Ci żyć. | – |
| Hash yer asti k’athijilari? | Czy mówisz prawdę? | – |
Jakie są inne popularne języki fikcyjne?
Chociaż języki Westeros & Essos stają się teraz bardzo popularne, nie jest to pierwszy raz, kiedy fikcyjny język jest tworzony na potrzeby książki lub serialu. Oto najpopularniejsze z nich:
-
Quenya
Tolkien stworzył wiele języków dla swojego fikcyjnego świata Śródziemia (i nie tylko), ale Quenya jest najczęściej używanym wśród elfów i, co ciekawe, fanów. Gramatyka Quenya’i jest prosta i regularna, ze składnią podobną do fińskiej; alfabet ma trzydzieści dwie litery bez rozróżnienia na wielkie i małe litery.
-
Klingon
Klingon to jeden z języków, którym posługują się fikcyjni Klingoni w uniwersum Star Trek. Został opracowany przez Marca Okranda od 1984 roku, poprawiając wcześniej funkcjonujący zlepek słów bez żadnych zasad gramatycznych.
-
Na’vi
Twórcą tego języka jest reżyser filmu Avatar, Jamesa Camerona, a posługują się nim głównie mieszkańcy Pandory, planety z tego uniwrsum. Intencją było stworzenie języka, który mógłby wyrazić wszystkie niuanse i zawartość emocjonalną języka angielskiego, ale który byłby całkowicie unikalny w brzmieniu i strukturze.
-
Język Minionków
Chociaż został stworzony bardziej jako żartobliwy element w Jak Ukraść Księżyc z 2010 roku, z czasem język Minionków stał się fenomenem. Zawiera słowa, które są zaczerpnięte z kilku języków, jednak nie wydaje się mieć żadnych spójnych zasad gramatyki i składni.
Język valyriański: Podsumowanie
Po ostatnim sukcesie 1. sezonu House of the Dragon, można przewidywać, że High Valyrian stanie się jeszcze bardziej popularny wśród fanów. Jest to ciekawy przypadek, ponieważ pokazuje, że zamiłowanie do języków może dotyczyć nie tylko w przypadku tych realnie istniejących. Prawie 600k użytkowników Duolingo zdecydowało się na naukę języka valyriańskiego! To więcej niż obecna liczba osób uczących się węgierskiego (ponad 400k) i znacznie więcej niż inny popularny język fikcyjny, Klingon (obecnie ponad 300k). Jeśli jesteś zainteresowany poznaniem większej ilości fikcyjnych języków, koniecznie sprawdź nasze przyszłe artykuły. Mamy w planach całą serię o nich! A jeśli masz pasję do nauki języków, ale niekoniecznie czas i motywację, koniecznie sprawdź nasz sklep. Dzięki naszemu najnowszemu samodzielnemu urządzeniu, Vasco Translator V4, masz 108 języków w kieszeni! Kiedyś może również valyriański i język Dothraków.
W pigułce:
Powiedzieć, że Gra o Tron była popularnym serialem telewizyjnym, to nic o nim nie powiedzieć. Został on zaadaptowany z bestsellerowej sagi „”Lód i ogień”” napisanej przez amerykańskiego autora, George’a R.R. Martina. Serial był dostępny na HBO w latach 2010-2019 przez 8 sezonów. W szczytowym momencie był emitowany w 207 krajach i osiągał średnio prawie 44 miliony widzów w swoim ostatnim sezonie (Forbes, 2019 & Hollywood Reporter, 2022). W serialu pojawiło się kilka fikcyjnych języków, z których najbardziej znaczącym jest Valyrian. Valyrian jest oparty na językach łacińskich i greckich, przy czym High Valyrian jest starożytnym językiem używanym w przeszłości przez Valyrianów z Essos. Niski język valyriański to określenie dialektów, które rozwinęły się z valyriańskiego. Dothraki jest językiem koczowniczych wojowników w krainie Essos i opiera się na języku rosyjskim ze słownictwem pochodzącym z mongolskiego Czyngis-chana. Skroth jest językiem używanym przez Białych Wędrowców, przy czym jest to dosłowne skrzypienie lodu.
